Η μεταναστευτική κρίση, το 2015 και στις αρχές του 2016, δημιούργησε μια πρωτόγνωρη πρόκληση για την Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έπρεπε να δώσει μια ισχυρή, κοινή και συντονισμένη απάντηση: χρειαζόταν μια ολοκληρωμένη απάντηση που θα έβαζε τέλος στις ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές, προστατεύοντας τα δικαιώματα των μεταναστών και των προσφύγων, με πλήρη συμμόρφωση στο Ευρωπαϊκό και Διεθνές δίκαιο, και διασφαλίζοντας ότι κανένα Κράτος Μέλος δεν θα επωμίζεται μόνο του τη μεταναστευτική πίεση.
Ο στόχος αυτός αποτέλεσε εξ αρχής την ουσία της Ευρωπαϊκής Ατζέντας για τη Μετανάστευση: να προσφερθεί προστασία σε όσους έχουν ανάγκη, να σταματήσουν οι απώλειες ζωών στη θάλασσα, να ισχυροποιηθεί και να βελτιωθεί η διαχείριση των εξωτερικών μας συνόρων, να αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα αίτια της παράτυπης μετανάστευσης, να βελτιωθούν οι επιστροφές όσων δεν έχουν δικαίωμα παραμονής και να ενισχυθούν οι νόμιμες οδοί για την ασφαλή και οργανωμένη πρόσβαση στην Ευρώπη.
Η κοινή ευθύνη και η αλληλεγγύη αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για τη μετανάστευση και το άσυλο: μεταξύ των Κρατών Μελών, απέναντι στις γειτονικές χώρες εταίρους, αλλά και απέναντι στους μετανάστες και στους αιτούντες άσυλο.
Εντός της ΕΕ, παραδείγματα υπευθυνότητας και αλληλεγγύης υπήρξαν τα προγράμματα μετεγκατάστασης, με τα οποία περισσότεροι από 14.000 άνθρωποι, που είχαν ανάγκη διεθνούς προστασίας, έχουν ήδη μετεγκατασταθεί από την Ιταλία και την Ελλάδα προς άλλα Κράτη Μέλη. Ταυτόχρονα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει λύσεις μεσοπρόθεσμου και μακροπρόθεσμου ορίζοντα μέσω της αναθεώρησης του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου, συμπεριλαμβανομένης και της αναθεώρησης του Κανονισμού του Δουβλίνου, που καθορίζει ποιο Κράτος Μέλος είναι υπεύθυνο για την εξέταση των αιτήσεων ασύλου.
Η υπευθυνότητα και η αλληλεγγύη δεν σταματούν ωστόσο στα ευρωπαϊκά σύνορα. Η διαχείριση της μετανάστευσης αποτελεί παγκόσμια πρόκληση και απαιτεί παγκόσμια λύση. Για τον λόγο αυτό, έχει μεγάλη σημασία για την ΕΕ η ενίσχυση της συνεργασίας της με σημαντικά τρίτα κράτη. Αυτό κάνουμε μέχρι στιγμής με την Τουρκία μέσω της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, όπως και με τη στενή συνεργασία και τον συντονισμό με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, καθώς επίσης και με την ενίσχυση της συνεργασίας μας με κράτη της Βορείου και Υποσαχάριας Αφρικής.
Η ΕΕ έχει δημιουργήσει ένα συνεκτικό πλαίσιο μεταναστευτικής πολιτικής και τώρα είναι η στιγμή να διατηρήσει την πρόοδο που έχει επιτύχει, και συγκεκριμένα σε επιχειρησιακό επίπεδο. Για τον λόγο αυτό σήμερα, Πέμπτη, εκπροσωπώντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη Μαλτέζικη Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ επισκεπτόμαστε τη Λέσβο, ένα από τα ελληνικά νησιά που βρίσκονται, πραγματικά, στην πρώτη γραμμή της μεταναστευτικής κρίσης.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η ΕΕ παρέχει βοήθεια προς τις ελληνικές αρχές για την αντιμετώπιση της δύσκολης κατάστασης που επικρατεί στα νησιά του Αιγαίου, της βελτίωσης των συνθηκών υποδοχής των μεταναστών και της επιτάχυνσης των διαδικασιών ασύλου. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) και η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή απασχολούν στην Ελλάδα, αυτή τη στιγμή, συνολικά, περισσότερους από 1000 υπαλλήλους, κάτι που αποτελεί τη μεγαλύτερη επιχείρηση της ΕΕ στην ιστορία και των δυο οργανισμών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει διαθέσει περισσότερα από 1 δις ευρώ ως χρηματοδοτική βοήθεια για τη διαχείριση της μεταναστευτικής κρίσης στην Ελλάδα.
Ωστόσο, τα Κράτη Μέλη πρέπει να καταβάλουν μεγαλύτερη προσπάθεια σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της δύσκολης κατάστασης στα ελληνικά νησιά. Συγκεκριμένα, τα Κράτη Μέλη πρέπει να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους σε ό,τι αφορά τη μετεγκατάσταση όσων έχουν επείγουσα ανάγκη προστασίας, να εντείνουν τις προσπάθειες επανεγκατάστασης από την Τουρκία και να διασφαλίσουν τη διάθεση ικανοποιητικού αριθμού εξειδικευμένου προσωπικού για την επιτάχυνση των διαδικασιών ασύλου στην Ελλάδα.
Η Ευρωπαϊκή πολιτική για το άσυλο και τη μετανάστευση μπορεί να είναι συνεκτική μόνο αν οι αρχές της αλληλεγγύης και της συνυπευθυνότητας αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι κάθε πτυχής της ολιστικής μας προσέγγισης. Είναι η στιγμή που πρέπει συνεχίσουμε να ανταποκρινόμαστε στις ευρωπαϊκές υποσχέσεις και δεσμεύσεις μας.
Ο κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος, Ευρωπαίος Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας και ο κ. Carmelo Abela, Υπουργός Εσωτερικών Υποθέσεων και Εθνικής Ασφάλειας της Μάλτας επισκέπτονται σήμερα τη Λέσβο.
